Hòa Phát khởi công nhà máy sản xuất thép ray, thép hình

Hòa Phát khởi công nhà máy sản xuất thép ray, thép hình tại Quảng Ngãi: Bước ngoặt chiến lược của ngành thép Việt Nam

Việc Tập đoàn Hòa Phát chính thức khởi công nhà máy sản xuất thép ray và thép hình chất lượng cao tại Khu liên hợp Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi không chỉ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp này, mà còn được xem là bước ngoặt mang tính nền tảng đối với ngành công nghiệp thép và hạ tầng giao thông Việt Nam.

Trong bối cảnh đất nước chuẩn bị triển khai hàng loạt dự án đường sắt quy mô lớn, từ đường sắt đô thị đến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, sự kiện này thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia, nhà quản lý và cộng đồng doanh nghiệp.

Thời điểm khởi công nhà máy thép ray Hòa Phát

Ngày 19/12, Tập đoàn Hòa Phát khởi công Nhà máy sản xuất ray đường sắt và thép đặc biệt tại Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi) với tổng vốn đầu tư hơn 10.000 tỷ đồng, công suất 700.000 tấn/năm.

Dự án sử dụng dây chuyền công nghệ hiện đại châu Âu do SMS group (Đức) và Primetals cung cấp, dự kiến cho ra sản phẩm từ quý I/2027, phục vụ các dự án đường sắt trọng điểm trong nước.

Nhà máy sẽ sản xuất ray đường sắt tốc độ cao, ray đô thị, ray cầu trục cùng các loại thép hình U, I, H, V và thép đặc biệt, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe, góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp đường sắt do Việt Nam làm chủ công nghệ.

Bối cảnh hình thành dự án thép ray Hòa Phát

Nhu cầu nội địa và bài toán tự chủ vật liệu

Trong nhiều năm qua, thép ray đường sắt là nhóm sản phẩm đặc thù mà Việt Nam gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu.

Các tuyến đường sắt hiện hữu, đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM hay hệ thống cầu trục công nghiệp đều sử dụng thép ray đến từ Trung Quốc, Nhật Bản, châu Âu hoặc Nga.

Việc phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài không chỉ khiến chi phí đầu tư cao mà còn tiềm ẩn rủi ro về tiến độ, tỷ giá và an ninh vật liệu cho các dự án hạ tầng trọng điểm.

Trong bối cảnh đó, chủ trương phát triển công nghiệp nền tảng, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa vật tư chiến lược được Chính phủ nhấn mạnh nhiều năm gần đây.

Đặc biệt, với các dự án quy mô hàng chục tỷ USD như đường sắt cao tốc Bắc – Nam, bài toán tự chủ thép ray và thép hình cường độ cao trở thành vấn đề mang tính chiến lược quốc gia.

Chính từ yêu cầu thực tiễn này, Hòa Phát – doanh nghiệp đang giữ vị trí dẫn đầu ngành thép Việt Nam – đã quyết định đầu tư nhà máy sản xuất thép ray và thép hình đặc biệt tại Quảng Ngãi.

Quy mô và công nghệ nhà máy thép ray Hòa Phát

Nhà máy thép ray hiện đại hàng đầu khu vực

Theo công bố, nhà máy thép ray, thép hình của Hòa Phát được xây dựng tại Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất, nơi đã hình thành một hệ sinh thái sản xuất thép khép kín từ quặng sắt đến sản phẩm cuối cùng.

Dự án có tổng mức đầu tư lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng, với công suất thiết kế khoảng 700.000 tấn/năm, tập trung vào các sản phẩm thép giá trị gia tăng cao.

Điểm đáng chú ý nhất của dự án là dây chuyền công nghệ hiện đại, được Hòa Phát hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu châu Âu.

Dây chuyền sản xuất thép ray được thiết kế để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe nhất hiện nay như EN (châu Âu), JIS (Nhật Bản), ASTM (Mỹ) và các tiêu chuẩn đường sắt cao tốc.

Quy trình sản xuất bao gồm các công đoạn then chốt như:

• Cán nóng chính xác cao
• Kiểm tra kích thước bằng hệ thống laser
• Kiểm tra không phá hủy (NDT)
• Xử lý nhiệt đầu ray nhằm tăng độ cứng và khả năng chống mài mòn

Đây là những công nghệ mà trước đây chỉ một số ít nhà sản xuất thép ray trên thế giới làm chủ, phản ánh tham vọng lớn của Hòa Phát trong việc tham gia sâu vào chuỗi giá trị thép đặc chủng toàn cầu.

Ý nghĩa chiến lược đối với Hòa Phát

Việc khởi công nhà máy thép ray và thép hình không chỉ đơn thuần là mở rộng quy mô sản xuất, mà còn thể hiện sự chuyển dịch chiến lược của Hòa Phát từ thép xây dựng truyền thống sang thép chất lượng cao, thép đặc biệt.

Trong nhiều năm, thép xây dựng là trụ cột doanh thu của Hòa Phát. Tuy nhiên, thị trường này ngày càng cạnh tranh gay gắt, biên lợi nhuận có xu hướng thu hẹp và phụ thuộc lớn vào chu kỳ bất động sản. Việc đầu tư vào thép ray, thép hình cường độ cao giúp Hòa Phát:

• Đa dạng hóa sản phẩm
• Giảm phụ thuộc vào thép xây dựng thông thường
• Nâng cao giá trị gia tăng và biên lợi nhuận
• Tăng khả năng chống chịu trước biến động thị trường

Quan trọng hơn, dự án này đưa Hòa Phát trở thành doanh nghiệp Việt Nam hiếm hoi có khả năng sản xuất thép ray đạt chuẩn quốc tế, mở ra cơ hội tham gia trực tiếp vào các dự án hạ tầng chiến lược trong nước.

Tác động đối với ngành thép và kinh tế địa phương

Ở góc độ ngành, sự xuất hiện của nhà máy thép ray tại Quảng Ngãi giúp hoàn thiện chuỗi sản phẩm của ngành thép Việt Nam, vốn lâu nay bị đánh giá là mạnh về sản lượng nhưng yếu về thép đặc chủng. Việc sản xuất thành công thép ray sẽ góp phần:

• Giảm nhập khẩu thép ray
• Cải thiện cán cân thương mại
• Nâng cao năng lực công nghiệp quốc gia

Đối với tỉnh Quảng Ngãi, dự án tiếp tục khẳng định vị thế của Khu kinh tế Dung Quất như một trung tâm công nghiệp nặng hàng đầu miền Trung. Nhà máy dự kiến tạo ra hàng nghìn việc làm trực tiếp và gián tiếp, thúc đẩy các ngành dịch vụ, logistics, cơ khí phụ trợ phát triển theo.

Gắn với chiến lược hạ tầng quốc gia

Sự kiện Hòa Phát khởi công nhà máy thép ray diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư hạ tầng giao thông. Các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM tiếp tục mở rộng; nhiều dự án đường sắt mới đang được nghiên cứu và chuẩn bị triển khai.

Đặc biệt, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam được xem là “bài toán thế kỷ” của hạ tầng giao thông Việt Nam, với nhu cầu thép ray lên tới hàng triệu tấn. Việc trong nước có doanh nghiệp đủ năng lực sản xuất thép ray được kỳ vọng sẽ:

• Chủ động nguồn cung vật liệu
• Giảm chi phí đầu tư
• Tăng tỷ lệ nội địa hóa
• Tạo động lực phát triển công nghiệp hỗ trợ

Dù vậy, giới chuyên gia cũng cho rằng để phát huy tối đa hiệu quả, cần có cơ chế đặt hàng và chính sách hỗ trợ rõ ràng nhằm khuyến khích doanh nghiệp nội tham gia cung ứng cho các dự án quốc gia.

Thách thức phía trước

• Bên cạnh cơ hội, dự án thép ray của Hòa Phát cũng đối mặt không ít thách thức. Thị trường thép ray có yêu cầu kỹ thuật cao, tiêu chuẩn nghiêm ngặt và chu kỳ đầu tư dài. Việc cạnh tranh với các nhà sản xuất lâu đời trên thế giới không hề dễ dàng.
• Ngoài ra, bài toán thị trường đầu ra cũng là yếu tố then chốt. Nếu không có các đơn hàng đủ lớn và ổn định, thời gian thu hồi vốn của dự án sẽ kéo dài. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, chủ đầu tư các dự án hạ tầng và cơ quan quản lý nhà nước.

Kỳ vọng và triển vọng

• Dù còn nhiều thách thức, việc Hòa Phát khởi công nhà máy sản xuất thép ray, thép hình tại Quảng Ngãi vẫn được đánh giá là bước đi mang tầm chiến lược, thể hiện khát vọng nâng tầm công nghiệp Việt Nam.
• Đây không chỉ là câu chuyện của một doanh nghiệp, mà còn là dấu hiệu cho thấy ngành thép Việt Nam đang từng bước tiến vào phân khúc giá trị cao, gắn chặt hơn với chiến lược phát triển hạ tầng quốc gia.
• Trong dài hạn, nếu dự án vận hành hiệu quả, Việt Nam hoàn toàn có thể chủ động nguồn thép ray, giảm phụ thuộc nhập khẩu và từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
• Nhà máy thép ray tại Quảng Ngãi vì thế không chỉ là một công trình công nghiệp, mà còn là biểu tượng cho tham vọng công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước trong giai đoạn mới.

Lời kết